« Anasayfa | Künye | Arşiv 14 Ekim 2024, Pazartesi
Gündem: Kültür-
Sanat
Gündem: Hayat
40i Gündem Nöbetçi Köşe
40PENCERE
Edeb Yahu
Nedret Kudret
Erdem Bayazıt Ey!

Gölgelik
Köksal Alver
Tek Söğüt

Dil Ağacı
İbrahim Demirci
Kafı Yutanlar

Kelimeler ve Şeyler
Abdullah Harmancı
Seni Ne İhtiyarlattı?

Saksağan
Osman Özbahçe
Dünya Aklıma Yatmıyor

Şiir Çıkmazı
Mehmet Solak
Kimi, Nereye Götürür Şiir?

Mızrak ve İlmihal

Ahmet Murat

ahmet_murat@mynet.com

İmamın Hatırlanışı

20.07.2009 - 10:07


BİR OYUN

"Hatıralar silahlarımızdır."
(Abdullah Harun)

Başka deneyen olmuş mudur bilmiyorum, dilimize İmamın Öldürülüşü olarak tercüme edilmiş olan Barney Desai ve Cardiff Marney ikilisinin kitabını sahneye uyarlamıştık. Galiba 1989 yılıydı. Lise öğrencisiydik. İmamın Öldürülüşü, Yeryüzü Yayınları'nın seksenli yıllardaki öncü yayıncılığının geride bıraktığı çarpıcı kitaplardan biriydi. Kitap, Güney Afrika'da, ırkçı rejim altında ezilen ve melezlerden oluşan Müslüman topluma altmışlı yıllarda liderlik etmiş ve nihayetinde işkence altında can vermiş olan İmam Abdullah Harun'un dramatik öyküsünü anlatıyordu.
Abdullah Harun'un yaşadığı yıllarda, Hollanda ve İngiliz sömürgesinin devamı olan bir rejimin varlığı Güney Afrika devletini, siyasi olarak tam anlamıyla olmasa bile sosyo-kültürel olarak Batı'nın bir parçası yapıyordu. İngilizce konuşuluyor, Güney Afrika okulları Batı'daki önemli okullara muadil sayılıyor, bir kıta ve bazı büyük sularla ayrıldığı Batı dünyasına kültürel köprülerle yeniden bağlanıyordu. Bugün bile Cape Town'daki beyazlara ait bir semti herhangi bir Hollanda kasabasından ayırmak mümkün değildir. Batılı yaşam tarzının getirdiği alışkanlıklar siyahilere ve melezlere de egemendi. İmam, böyle bir toplumda, yüzde bir gibi azınlık halindeki ve üstelik eğer bir İslam dünyasından bahsedilebilirse ondan alabildiğine uzak bir topluluğa sesleniyordu. Sempatikti, Arapça bilgisi dikkat çekiciydi, örgütleme yeteneği barizdi, sinemaya meraklıydı ve amatör bir rugby oyuncusuydu.
Şimdi tekrar bakınca, bu kitabın sahneye uyarlanmasının çok da zor olmadığını görüyorum ama biz daha çok, kitapta zaten diyaloglar biçiminde verilmiş olan sorgu sahnelerine bel bağlamıştık. Sinsi Binbaşı Genis ile acımasız ve mankafa detektif Spyker'ın, İmam Harun'u sorguladıkları sahnelere.

" HARUN: Aleyhimde bir iddia varsa dava açılmasını istiyorum. Tek başımayım ve bütün sorumluluğu kabul ediyorum.
SPYKER: Adi bir yalancısın sen! Foyan meydana çıktı! Alçak bir tedhişçisin!
HARUN: Madem öyle neden dava açmıyorsunuz?
GENİS: Adları alıncaya kadar dava meselesi yok.
SPYKER: Adlar, adi Malay piçi, adlar!
HARUN: Hiçbir ad bilmiyorum. Tek başımaydım.
GENİS: Buradan özgür bir adam olarak çıkabilirsiniz adları verirseniz; aksi halde içerde tıkılı kalacaksınız, o kadar.
SPYKER: Konuşmazsan buradan tabutun çıkar! Seninle oyun oynamaktan bıktık, kara domuz!"

Bütünüyle acemiydik. Sorgucuları oynayan arkadaşlarım, İmam'ı oynayan bu satırların yazarına unutamayacağı dayaklar atmışlardı sahnede. Güney Afrika, "güney" de olsa Afrikaydı ya, İmam dahil bütün Müslümanların siyahi/zenci olmaları o tarihte daha makul gelmişti: Hepimiz simsiyah boyanmıştık. Seksenli yılların Konya'sında sahneliyorduk oyunu. Özalizasyon tamamlanmamıştı; internet yoktu, cep telefonu yoktu, özel kanallar yoktu...Yıllar sonra, İmam'ın resmini görünce, bizim de en az Malay kökenli olan o ve arkadaşları kadar esmer olduğumuzu şaşkınlıkla -itiraf edelim biraz da hayal kırıklığıyla- fark etmiştik.


BİR TANIŞMA

"Kader ağlarını örmüştü"
(Yeşilçam repliği)

Birkaç ay önce Cape Town'dan bir aileyi misafir edince, konu bir şekilde İmam'a geldi. Doktorluk yapan altmış yaşındaki Sürur Solomon, İmam'ın kendi hocası olduğunu, Kur'an okumayı kendisinden, görev yaptığı camisinde öğrendiğini söyledi. O tarihlerde bir Müslüman melezin Güney Afrika'da eğitimini tamamlaması neredeyse imkansızmış. İmam'ın temin ettiği bağlantılar sayesinde Kahire'ye giderek tıp eğitimini orada tamamlamış. Yine sanırım o bağlantılar sayesinde sonradan İngiltere'ye gitme imkanı da bulmuş. ("Cumhurbaşkanınız Abdullah Gül'ü, o tarihte Londra'dayken tanıdığımı sanıyorum")
"Londra'dayken, İmamın Öldürülüşü kitabının yazarlarından Barney Desai ile görüşmüştüm. Kitabı yazmakla meşguldü. " dedi. "İmam hapisteyken, tuvalet kağıtlarına bazı notlar almış. Bu notlar kitapta kullanılmak üzere Desai'nin masasındaydı." diye de ekledi. Bu notlar, kitabın Sorgu kısmının başında yer alan, yazarların, İmam Harun'un "hapishaneden çıkardığı bir mektup" olarak bahsettiği notlar olmalıydı. Dr. Sürur'la yazgı üzerine söyleştik bir süre. Dünyanın küçüklüğünden, kaderin cilvelerinden, takdir-i ilahiden bahsettik.
Derken, bu kez bizim yolumuz Cape Town'a düştü. Abdullah Harun'un ailesinin bir kısmı hala Cape Town'da yaşıyordu. Eşi Halime hanım ve babası öldüğünde henüz altı yaşında olan küçük kızı Fatıma hanım eşi ve çocuklarıyla birlikte oradaydı. Dr.Sürur'un araya girmesi, bir ikindi vaktine verilen randevu bizi Harun ailesiyle buluşturdu. Yirmi yıl önce hiç tanımadan, gerçek ten rengini bile bilmeden canlandırdığım, aylarca kendisiyle meşgul olduğum Abdullah Harun, nihayet kitaplardaki hatıralardan, kelimelerden, harflerden dışarı uğruyor, kanlı canlı ailesiyle karşıma çıkıyordu. Benim için az rastlanır bir buluşma olduğunu söylemem bile gereksiz. Uzun uzun konuşmamıza lüzum yoktu. Şundan bundan bahsediyorduk ama her birimiz aslında içinde yaşadığımız anın gerçeküstü keyfiyetiyle meşguldük. Birbirimize gerçek değilmişiz gibi bakıyorduk. Oyunu sahnelerken, hapisteki kocasına bir türlü ulaştıramadığı yemek ve temiz çamaşırları için üzüldüğümüz Halime hanımın şu an karşımda mütebessim bir çehreyle oturuyor olması gerçek olabilir miydi? Ya da yıllar önce, binlerce kilometre uzakta, bir taşra kentinde kocasını sahnede canlandırmış bu adam ne kadar gerçek olabilirdi? Ya, İmam Abdullah Harun Eğitim Vakfı'nın tanıtım kitapçığını " Onun hatırasının ve hikayesinin, hayatını öğrenenlerce her daim hatırlanmasını diliyoruz. O hayatını, Güney Afrika halkına barış getirmek için adamıştı" diyerek imzalayan kızı gerçek miydi?
Bugün Abdullah Harun'un emeklerinin meyve verdiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Güney Afrika'daki Müslüman nüfus eğitimli, sosyo-ekonomik olarak kudretli ve siyaset meydanında da etkililer. Sanırım Eğitim Bakanlığı dahil birkaç bakanlık koltuğunda müslüman siyasetçiler oturuyor. Okulları var, camileri açık, gıda üreticilerini "helal" sertifikası almaya zorlayabilecek güçteler.
Ve...İmam Abdullah Harun'un görev yaptığı camiyi de epeyce genişletmişler.


Birbirimize gerçek değilmişiz gibi bakıyorduk. Oyunu sahnelerken, hapisteki kocasına bir türlü ulaştıramadığı yemek ve temiz çamaşırları için üzüldüğümüz Halime hanımın şu an karşımda mütebessim bir çehreyle oturuyor olması gerçek olabilir miydi? Ya da yıllar önce, binlerce kilometre uzakta, bir taşra kentinde kocasını sahnede canlandırmış bu adam ne kadar gerçek olabilirdi?   
e-sohbetTümü »

» Rasim Özdenören: "Herkes Yaptığı İşin Hakkını Vermeli" / Söyleşi: İslam Doğan - Ahmet Biçer - Mehmet Emre Küçüktürkmen
» Cihan Aktaş: "Müslümanlar Sağcılıktan Ayrışmaya Devam Ediyor" / Röportaj: Nurullah Turan
» Turan Koç: "Düşünce Varlıkla Buluştuğu Yerde Şiirleşir" / Röportaj: A. Ömer Yavuz - M. Derviş Dereli
» Halit Esendir: "Siyaset ve Eğitimle Uğraşan, Gündemi Takip Eden Herkesi İlgilendiren Bir Eser" / Röp: Yüsra Mesude
» Mustafa Özçelik: "Nasreddin Hoca'yı Mevlana ve Yunus Emre'den ayırmak mümkün değil" / Röportaj: Yüsra Mesude
Edebiyat MasasıTümü »
» Geçen Ay Edebiyat: Kasım-Aralık 2009 / Elif Hafsa Katırcı
» Geçen Ay Edebiyat: Mart-Nisan 2009 / Elif Hafsa Katırcı
» Geçen Ay Edebiyat: Ocak-Şubat 2009 / Elif Hafsa Katırcı
» Geçen Ay Edebiyat: Aralık 2008 / Elif Hafsa Katırcı
» Geçen Ay Edebiyat: Ekim-Kasım 2008 / Elif Hafsa Katırcı
MetinlerTümü »
» İkiz Yörünge Üstü Bir Cambazın Tek Seferlik Dansı / Mehmet Uğraş
» Durak / Suat Alan
» Meydan ve Kahvehane / Necip Mahfuz'dan Çeviren: Yusuf Sami Samancı
» Mutluluk Hastalığı / Necip Mahfuz'dan Çeviren: Murat Göçer
» Fazilet Mükâfâtı / Reşat Nuri Güntekin (Çevrimyazı: Elif Hafsa)

Yorum yazabilmeniz için üye olmanız gerekiyor. Üye olmak için tıklayın.

(Üye iseniz sayfanın en üstünde sağ tarafta yer alan kısımdan giriş yapmalısınız.)


Henüz yorum yapılmamış.

Üye Girişi
Kullanıcı adı
Şifre
Beni hatırla
Şifremi unuttum!
Ücretsiz Üye Olun!
Son 10 Yorum
toplantı (10.12.2013 - 17:25)
tek söğüt (26.02.2013 - 01:08)
yok var, var var (26.02.2013 - 01:06)
Hoş bir yazı (17.08.2012 - 00:19)
beklerken (27.05.2012 - 21:07)
bir yorum (21.12.2011 - 20:20)
bir yorum (21.12.2011 - 20:13)
işte tam da böyle (18.11.2011 - 20:37)
Gitmek (18.11.2011 - 19:53)
ELİF LAM RA (28.10.2011 - 00:02)
Yorum için üye olun!