« Anasayfa | Künye | Arşiv 29 Mart 2024, Cuma
Gündem: Kültür-
Sanat
Gündem: Hayat
40i Gündem Nöbetçi Köşe
40PENCERE
İki Nokta Üst Üste
Esma Ürkmez
Matbaadan Tanıtıma Koş!

Yeşilde Durmak
Hale Sert
Kanaviçe

Olay Yeri İnceleme
Zehir Hafiye Battal Küttab
Tezekten Terazi ya da Çok "hit" Alan Hep "tıklanan" Yazı Budur!

[ Kitap -> Ekstra ]

21. Yüzyıl Okurlarının Algısını Aşan Şekspir!

Çeviri: Hale Sert

17.07.2007 - 09:32

Düşünür Şekspir (Shakespeare The Thinker)
A.D. Nuttall
Yale Üniversitesi Yayınları; 428 sayfa

Ocak ayında vefat eden Oxford Üniversitesi Profesörü Anthony Nuttall, Şekspir konusunda rütbeliydi ve sadece rütbelilerin en rütbelisine bir konuda düşüncelerine gitmek istediği yere gitmesi özgürlüğü vermişti. Nuttall'ın temel tezi, Şekspir'in oyunlarında sıra dışı bir bilişsel zekânın hüküm sürdüğüdür. Bu, basit ama genel olarak kabul görmeyen bir iddiaydı. Bu kitap, okurları Şekspir'in gerçekte Newton veya Galileo kadar zeki olduğuna ikna edebilecek mi? Çünkü yazarlar, hayali ve duygusal eserlerin ustaları olarak addedilirken büyük düşünürler olarak telakki edilmezler.

Yale Üniversitesi Yayınları, baştan çıkaran hoca Nuttal'a; tartışma ortamının azlığı, buna duyulan açlığın itkisi ve direnme karşısında bir noktayı ispatlamak ihtiyacıyla onun akıl çelen fakat oldukça serbest olan tezinin kendisini istediği yere gitmesine izin vermiş.

İtibarlı kişiler, fikirlerini nadiren savunma ihtiyacı duyarlar, bu yüzden "Düşünür Şekspir" avare avare dolaşıyor ama bunu çok güzel yapıyor. Sayfaların arasında acelesiz yapılan bir gezide, okuyucu sık sık büyüleniyor, eğleniyor ve eğitiliyor. Bu tarzda yazılmış fazla eser yok, bu tamamen yeni. Yeni sentezler ve karşılaştırmalar var ve bunlar okuyucuyu eski bilgilerden sıyırıp aydınlatıyorlar.

Burada, Şekspir'i Bay Nuttall'ın yaşadığı gibi yaşayan ve onun soluduğu gibi soluyan oldukça az kişi var. Nuttall, doğuştan yetenekli bir yazar; sonsuz etki ve tarz üretebiliyor. Eğer elindeki aracı mükemmel bir şeklide kontrol edebilen bir ustayla tanışmak istiyorsanız, daha fazla aramayın: Bu, güzel İngilizcenin ve dilin muhteşem potansiyelinin aceleye getirilmemiş bir gösterisi. Fakat eğer okurlar Şekspir için bir rehber kitap isterlerse o zaman bunu başka yerlerde aramaları gerekir. Veya en azından bu stilin baştan çıkarıcılığına karşı kendilerini donatacak bir yol bulmalılar. Bay Nuttall'ın kitabındaki bir sorun da kitabın cazibesidir.

Bu kitap muhteşem bir tarihî merak ürünü. Kitabı okumak adeta eski tarz bir Oxford hocasının dünyasına dalmak gibi. Bu dünyada kişi, nükteli, bilgili ve zarif bir konuşmacı tarafından misafir edilir. Kitap bir bardak "şeri"yi davet eder.

Bay Nuttal söyler ama açıklamaz, okuyucuyu bir nevi içgüdüsel anlayışa çağırır. Eğer onu onaylarsanız bunun sonucunda, karşılıklı uyumun ve paylaşımın verdiği üstünlüğün tadını çıkarırsınız. Fakat eğer bu cazip ifadeleri derinlemesine incelerseniz bunların çok ayrı düştüklerini görürsünüz.

Kitabı okuma deneyimi tuhaf bir şekilde saygısızdır. Okur itiraz etmeye değil onaylamaya ve hayret etmeye davet edilir. Küçük ama karakteristik bir örnek verecek olursak, Şekspir'in en ünlü komedilerine dair Bay Nuttall, "O halde 'Beğendiğiniz Gibi (As You Like It)' tamamen pastoraldir. Aslında İngiliz dilindeki en büyük pastoraldir." der. Bu cümle, eğlenceli bir akşam yemeği partisine başlamak için değerlidir, fakat oyunu anlamakta ipucu vermesi adına hiç de yardımcı değildir. Kitapta, büyük bir pastorali "büyük" yapanın ne olduğu hiçbir zaman net olarak ortaya konmamıştır ve zengin İngiliz pastoral geleneği tamamen göz ardı edilmiştir. Rönesansla anılan Marlowe, Spenser ve Milton gibi yazarlar, bahsedilmek bir yana, göz önüne bile alınmamışlardır.

Nuttall dövmek için hayali düşman ürettiğini inkâr eder, fakat yaptığı tam da budur. "Yeni Tarihçilik" olarak bilinen eleştirel yaklaşımı sevmez, bu metodu uygulayanlardan 'onlar' diye bahsederken, onların kendilerini ifade etmelerine asla izin vermez ve kendi saldırılarına karşı da hiçbir ayrıntı ve teferruat vermez. Bay Nuttall, Şekspir'i bir başka yazarla mukayese ettiğinde Şekspir'in daha üstün geleceğini garanti edebilirsiniz. Fakat bahsedilen yazarlar başka bir şeyi anlatmak istemiş olabilirler ve sorgulanan metinler de karşılaştırmaya uygun olmayabilirler!

'Düşünür Şekspir' için ideal okur, ironik olarak, hâlihazırda bir bilgiye ve profesöre karşı durabilecek coşkuya sahip olmalıdır. Onlar için bu, etkileyici değilse bile çıldırtan bir okuma olacaktır. Kendine daha az güvenen okurlar için ise kitabın vardığı sonuçlar, baştan çıkarıcı olabilir.

Şekspiri Anlamak - Bir Bardak Dry Sherry Eşliğinde - 7 Haziran 2007 / The Economist, Çeviren : Hale Sert

Şekspiri Anlamak - Bir Bardak Dry Sherry Eşliğinde - The Economist'in ironik yazısı İngiliz edebiyatı değerlendirmelerine güncel bir bakış kazandırıyor.  
Halep&ArşınTümü »

» Hrant Dink Sonrası "Yitik Yürek" Tartışması
» "Atatürk ve Din" Tartışması
» "Tasavvuf Neşriyatı" Tartışması
» Paramparça Entelektüeller ve Fikirler: "İmparatorluğun Çöküş Döneminde Osmanlı Ermenileri" Başlıklı Ertelenen Konferans Sonrasında Türk Entelijansiyası
» "Bir Zamanlar Bir İsmet Özel Vardı..." Tartışması
Dergi SergeniTümü »

» Dergi Yazarının Tadı Başka
» Anlayış Dergisi Artık Tüm İçeriğiyle İnternette
» Karagöz 7 Çıktı
» Dergâh Dergisi Yine Dopdolu
» Türk Edebiyatından "Kaşgarlı Mahmud" Özel Sayısı
Arşivlik HayatlarTümü »

» Asaf Hâlet Çelebi 100 Yaşında / Ömer Faruk Şerifoğlu
» Arşivcilerin Babası: Muallim Cevdet / Zeynep Berktaş

Yorum yazabilmeniz için üye olmanız gerekiyor. Üye olmak için tıklayın.

(Üye iseniz sayfanın en üstünde sağ tarafta yer alan kısımdan giriş yapmalısınız.)


Henüz yorum yapılmamış.

Üye Girişi
Kullanıcı adı
Şifre
Beni hatırla
Şifremi unuttum!
Ücretsiz Üye Olun!
Son 10 Yorum
toplantı (10.12.2013 - 17:25)
tek söğüt (26.02.2013 - 01:08)
yok var, var var (26.02.2013 - 01:06)
Hoş bir yazı (17.08.2012 - 00:19)
beklerken (27.05.2012 - 21:07)
bir yorum (21.12.2011 - 20:20)
bir yorum (21.12.2011 - 20:13)
işte tam da böyle (18.11.2011 - 20:37)
Gitmek (18.11.2011 - 19:53)
ELİF LAM RA (28.10.2011 - 00:02)
Yorum için üye olun!