« Anasayfa | Künye | Arşiv 19 Mart 2024, Salı
Gündem: Kültür-
Sanat
Gündem: Hayat
40i Gündem Nöbetçi Köşe
40PENCERE
İki Nokta Üst Üste
Esma Ürkmez
Matbaadan Tanıtıma Koş!

Yeşilde Durmak
Hale Sert
Kanaviçe

Olay Yeri İnceleme
Zehir Hafiye Battal Küttab
Tezekten Terazi ya da Çok "hit" Alan Hep "tıklanan" Yazı Budur!

[ Kitap -> Ekstra ]

Kitap Eleştirisinde "Basın-İnternet Savaşı"

Cem Akaş

14.05.2007 - 22:31

Bir kitap dergisi, internette kendi sitelerinde, kitap eleştirisi yapanların hiçbir süzgeçten geçmemiş yazılar yazdığını öne sürdü. Amerika'da basın ve internet camiası karıştı.

Bize çok şükür henüz gelmedi, ama Amerika'da bir süredir ağır bir tartışma var ve taraflar klavyelerini mitralyöz misali kullanıyor. Bu bir anlamda basılı mecrayla internet arasında patlak veren bir kavga, henüz yerleşmemiş yeniyle henüz yok olmamış eskinin itişmesi.

Her şey bir kitap dergisinde çıkan ve internetteki kitap bloglarını 'yerin dibine' sokan bir yazıyla başladı. 'Önüne gelen eleştirmen kesiliyor başımıza' anafikirli bu yazı, internet yüzünden yazar sayısının okur sayısını geçtiğinden, uygarlık tarihi boyunca yazılan her şeyin toplamının, 2006'da yazılanlardan daha az tuttuğundan yakınıyor, internette kendi sitelerinde (blog deniyor bunlara) günlük yazar gibi kitap eleştirisi yapan 'zibidi'lerin ne dediklerini bilmediğini, sorumsuzca ve hiçbir süzgeçten geçmemiş yazılar yazdığını söylüyor, hatta işi, bazı 'blog'ların yayınevlerinden rüşvet aldığını iddia etmeye kadar vardırıyordu. Yazı internette elbette büyük bir hızla yayıldı ve infiale kapılan kitap 'blog'cuları kendi köşelerinde kendi yazılarını döşenmeye başladı. Burada da kitap dergilerinin kibri, toplamda çok az kitaba yer verebildikleri, kitaplar hakkında içten ve dürüst yazılar yayımlayamadıkları, yayınevleriyle asıl çıkar ilişkisi içinde onların olduğu, demokrasi ve çoğulculuktan nasiplerini almamış insanlar bu dergilerin köşebaşlarını tuttuğu için pek çok iyi kitabın güme gittiği vurgulandı.

Ortalık henüz durulmamıştı ki, beklenmedik bir gelişme oldu: önce Los Angeles Times gazetesi, kitap sayfalarını 'düşünenlerin düşünceleri' sayfalarıyla birleştirdi, kitaba ayırdığı sayfa sayısını on ikiden ona düşürdü; San Francisco Chronicle da aynı şekilde kitap sayfalarını altıdan dörde indirdi. Ülke genelinde pek çok gazete ya benzer bir adım attı, ya da özgün yazı yayımlamak yerine büyük gazetelerde çıkan bazı yazıları iktibas etmekle yetinmeye karar verdi. Bunlardan biri olan Atlanta Journal-Constitution, kitap sayfalarının editörünü işten çıkarmaya ve kitap eleştirilerini sanat editörüne bağlamaya kalkınca ortaya çıkan yeni infial, 'basıncılar bir yana, internetçiler öbür yana' ayrımında çatlaklar oluşturmaya başladı.

Gazetelerde ve kitap eklerinde kitap eleştirisine daha az yer ayrılmasına sevinen olduğu söylenemez, ama bazı 'blog'cular bunun kaçınılmaz bir gelişme olduğunu, ölenle ölünmeyeceğini yazdı. İşin ilginci, bazı yayınevleri de bu görüşe destek verdi; zaten bazı büyük yayınevleri ve gazeteler, kendi kitap 'blog'larını başlatmış durumda.

Gazetelerin kitap sayfalarını azaltmak zorunda kalmasının nedenleri tartışılırken gazete yöneticileri, reklam gelirleri azaldığı için sayfa sayısını kısmak zorunda kaldıklarını söyledi; 'Neden bir gazete okurunun ilk gözden çıkaracağı sayfalar kitap sayfaları olsun?' sorusuna ikna edici bir yanıt veremediler ama. Kitap eleştirilerinin, kitapların kendisi kadar önemli bir kültür ürünü olduğunu düşünenler, gazetelere bu anlamda toplumsal bir sorumluluk da yükledi. New York Times'da çıkan bir habere göre, Pulitzer ödüllü romancı Richard Ford, yüz yirmi yazarın imzasını toplayarak, Atlanta Journal-Constitution'ın kitap editörünün görevine iade edilmesi için dilekçe vermiş.

Gazeteler daha çok okunuyor

Ulusal Kitap Eleştirmenleri Derneği, dilekçeyi destekleyince ve 'blog'ların, kitap eklerinin yerini tutamayacağını söyleyince,San Francisco Chronicle'ın kitap editörü de "'Blog'lar kitle iletişim aracı değil, bizim gazetenin tirajı 500 bin, hangi blog o kadar okunuyor" deyince ortalık yeniden alevlendi.

İşin doğrusu, bütün kitap 'blog'larını aynı kefeye koymamak gerek. Pek çok okuma heveslisinin günlüklerinin yanı sıra, hem analiz düzeyi, hem de kapsam açısından koca bir dergiye bedel olanları da var. Ayrıca zamanla tanınırlıkları, güvenilirlikleri arttığı için, kitap satışlarına doğrudan etki ettikleri de oluyor. Gazetelerin verdiği kitap eklerinin hepsi de aynı kalitede değil öte yandan; en iyilerinden biri olan New York Times Book Review bile, roman, öykü ve şiire neredeyse üvey evlat muamelesi yapıyor, çeviri kitaplaraysa kırk yılın başı yer veriyor. Benim görebildiğim kadarıyla gazeteler, basılı versiyonlarındaki içerikle internet sitelerindeki içeriği ayrıştırmayı, internette çok daha zengin ve doyurucu yazılar sunmayı ilerletecek, kitap eleştirileri de bu yönelimden nasibini alacak. Ekonomik baskılar, belki gündemi en yakından takip eden yazıların gazete eklerine girebilmesine, diğerlerinin internete kaydırılmasına yol açacak.

Dediğim gibi, bu sorun henüz bize sirayet etmiş değil; kimse kimsenin ayağına basmıyor. Bir yandan kitap eki veren, süresini kısaltan, sayfa sayısını artıran gazeteler çoğalıyor. Okurları kitaba ve kitap tanıtımlarına meraklı olduğu için değil, yayınevlerinin ve basılan kitapların sayısı arttığı, dolayısıyla reklam verme ihtiyacı da arttığı için oluyor bu. Buna karşın Türkçe kitap 'blog'u yok denecek kadar az, olanlar da henüz epey cılız. Bunlardan birkaçını anarak bitireyim:

Günlerin Tortusu: www.gunlerintortusu.com

Kalemzede: www.kalemzede.wordpress.com

Serendip: www.serendipkitap.wordpress.com

As I Lay Dying: www.gulunesiasklar.blogspot.com

Novalibra: www.novacame.wordpress.com

(Radikal Kitap, 11 Mayıs 2007)

Bir kitap dergisi, internette kendi sitelerinde, kitap eleştirisi yapanların hiçbir süzgeçten geçmemiş yazılar yazdığını öne sürdü. Amerika'da basın ve internet camiası karıştı.  
40ikindi KitaplığıTümü »

» Işık Yanar'ın İkinci Romanı Çıktı: "Şemsiye Tamircisi"
» Bir İhtilalciden Dinlediklerim - Müfid Ekdal / Nuri Altun
» Tarihin Büyük Yalanları-Richard Shenkman / Nuri Altun
» Bütüncül Psikoterapi Ne Kadar Gerekli Ve Ne Kadar Mümkün? / Ali Ayten
» Kısa 20. Yüzyıl Tarihi: 1914-1991 Aşırılıklar Çağı / Seda Yaşar
Halep&ArşınTümü »

» Hrant Dink Sonrası "Yitik Yürek" Tartışması
» "Atatürk ve Din" Tartışması
» "Tasavvuf Neşriyatı" Tartışması
» Paramparça Entelektüeller ve Fikirler: "İmparatorluğun Çöküş Döneminde Osmanlı Ermenileri" Başlıklı Ertelenen Konferans Sonrasında Türk Entelijansiyası
» "Bir Zamanlar Bir İsmet Özel Vardı..." Tartışması
Bize GelenlerTümü »

» Kahraman Üzerine Dersler / Oğuz Karakaş
» Görsel Şiirin İlk Kitabı: Dada Korkut
» Makyaj Hatası / Yavuz Altınışık
» Oluş ve Bozuluş / İbn Sina
» Hiç / Merih Günay

Yorum yazabilmeniz için üye olmanız gerekiyor. Üye olmak için tıklayın.

(Üye iseniz sayfanın en üstünde sağ tarafta yer alan kısımdan giriş yapmalısınız.)


Henüz yorum yapılmamış.

Üye Girişi
Kullanıcı adı
Şifre
Beni hatırla
Şifremi unuttum!
Ücretsiz Üye Olun!
Son 10 Yorum
toplantı (10.12.2013 - 17:25)
tek söğüt (26.02.2013 - 01:08)
yok var, var var (26.02.2013 - 01:06)
Hoş bir yazı (17.08.2012 - 00:19)
beklerken (27.05.2012 - 21:07)
bir yorum (21.12.2011 - 20:20)
bir yorum (21.12.2011 - 20:13)
işte tam da böyle (18.11.2011 - 20:37)
Gitmek (18.11.2011 - 19:53)
ELİF LAM RA (28.10.2011 - 00:02)
Yorum için üye olun!