| |
İYİ ŞİİRE GİRİŞİN ŞARTI
İyi şiire girişin şartı beştir.
İyi şiire girişin birinci şartı dişli biri olmaya yemin etmektir. Rütbe beklememektir. Dişli olmak ve rütbe beklememek, seni iyi şiir hedefine mecbur edecektir. Bu mecburiyet senin için şarttır! Unutmaman gerekir ki dişleri olmayan konuşamaz. Konuşamayan şiir yazamaz. Bu böyledir. Rütbe bekleyen ölse gitse iyi şiir yazamaz; sadece rütbe bekler, sadece pırpırlarını gasalabilir, şiirini değil. Bu böyledir. Öyleyse sana düşen, rütbe bekleyen değil, rütbe dağıtan olmaktır. Modern şiirimizde rütbe beklememenin, tam olarak ve doğrudan konuşmanın pek çok iyi örneği vardır; lâkin bu örneklerden ikisi bu hususta herkesten önce hatırlanmaya hak sahibidir. Bunlar Sezai Karakoç ve İsmet Özel'dir. Öyleyse senin, öncelikli olarak Sezai Karakoç ve İsmet Özel'i esas alman gerekmektedir. Yazdığın yahut yazacağın şiir hem Sezai Karakoç'tan, hem de İsmet Özel'den geçer not alabilmelidir. İşte birinci şart böyle bir şeydir.
İyi şiire girişin ikinci şartı Sezai Karakoç'un, İsmet Özel'in, Cahit Zarifoğlu'nun, Turgut Uyar'ın üzerine yemin etmektir. Şimdi bana bak serseri! Eğer biri sana, örneğin, Sezai Karakoç'un İsmet Özel'den üstün olduğunu filan kanıtlamaya çalışırsa, bil ki o yeteneksizdir. Dikiş tutturamamış züppenin tekidir. Eğer ol yeteneksize kafa sallamaya başladıysan, taksilerin arkasına konan şu süs köpekleri var ya, oldun gitti demektir taksi gittikçe otomatik olarak kafası sallanan, bize de sana el etmek, güle güle demek düşer. Bir adamın Sezai Karakoç'un karşısına İsmet Özel'i, İsmet Özel'in karşısına Sezai Karakoç'u çıkarması için kafayı yemesi gerekmektedir. Neden? Çünkü biri kurucu, biri yenileyicidir. Biri sebep biri sonuçtur. Peki neyin? Modern şiirimizin! Başka neyin olacak! Sezai Karakoç, tek başına ve net olarak II. Yeni akımının kurucusudur. Bu, Sezai Karakoç'un modern şiirimizin başlatıcısı olduğu anlamına gelir. II. Yeni akımından sonra, bir sonraki kuşaktan, II. Yeni'yi en iyi anlayan ve özümseyen, imkânlarını imkânlarına katan şair İsmet Özel'dir. Bu dört şairi, ustalar ustası olarak bilmende senin için büyük faydalar vardır.
İyi şiire girişin üçüncü şartı, yazdığı şiire dair bir ufuk sahibi olmaktır. Özellikle belli bir aşamadan sonra bir bütünlük peşinde koşmalısın. Kendine soracağın, "Ben niçin şiir yazıyorum?", "Bu şiir beni nereye götürecek?", "Nereye götürmeli?" gibi sorularla, şiirini bir bütünlüğe kavuşturmak arasında bir ilişki vardır. Bu ilişkiyi bul ve kur. Böyle bir muhasebe, önünde yeni ufuklar açacaktır.
İyi şiire girişin dördüncü şartı öğrenmektir. Bu özellik, şiire nasıl başlarsa, sonuna kadar öyle gidenlerin es geçtiği bir husustur. Bu özellikle, gününün şirini takip etmek arasında bir ilişki vardır. Bu bapta, yeri gelmişken hatırlatmak gerekir ki nasıl yapmanın değil, nasıl yapmamanın, nasıl olmamanın örneği İlhan Berk'tir. İlhan Berk, daha ziyade, otobüs durağında, beklediği otobüse değil, gelen ilk otobüse binen gözü açık bir işadamı gibidir. Benim kastım boyuna şiirini değiştirip durman değildir, şiiri öğrenmendir. Öğrenmen gereken birinci husus, şiir bir yap boz oyunu filan değildir. Eğer söyleyecek sözün varsa, araştırman gereken şey, bunu nasıl en etkili biçimde söyleyebileceğindir. Etkili biçim araştırmasını biçim oyunlarına dalmak olarak algılarsan yine yanılırsın. Çünkü biçim numaralarına dalanda, hele bir de işbu numaralar sende bir özellik olanda, ayağın kaydı demektir. Araştırma, daha ziyade, teknikle alâkalı bir husustur; fakat öğreneceğin şey, şiirin en temel unsurlarıdır.
İyi şiire girişin beşinci şartı, şiire bir usta şair olarak başlamayı hedeflemektir. Gençlik meselesini, elinden geliyorsa birinci kitabından önce, bu elinden gelmiyorsa birinci kitabından sonra bitirmelisin. Yoksa her yeni kitabınla genç şairimiz bilmem kaçıncı yeni kitabını çıkardı diye takdim edilip durursun; ta ki bir ayağın çukura girinceye dek. Sağlam bir şiir kurmanın birinci şartı, olabildiğince erken, genç şair olmaktan çıkmaktır. Çok derhal, çok acele bu genç şair sığınağını yıkmalısın. Bu sığınağı kendine güvenli bir yer sayarsan, bu sığınak bir daha kolayca yıkılmaz, bunu bilesin. Bu durumda, ilerde düzeltirim hastalığından yakanı asla kurtaramazsın.
İşte bunlar senin derhal yerine getirmen gereken beş şarttır. |
|
