| |
KALEMDEN KAĞIDA
Merhaba.
Bu köşede; genel olarak geleneksel sanat dallarıyla, özellikle 'HAT SANATI' ile ilgili bibliyografyayı tanıtmayı amaçlıyoruz. Bunun yanında, yeri geldikçe; hat sanatı tarihi, hat ekolleri, hattatlar silsilesinin üstatları, hat eğitimi, hattatlığın raconları, hattatların kullandıkları aletler ve deyimler, hüsn-ü hattın metafiziği ve diğer sanat dallarıyla karşılaştırılması gibi konulara da değinmeye çalışacağız.
Özellikle son elli yılda yayınlanan eserlerin tanıtımına geçmeden önce, Mahmut Kemal İNAL'ın, 'SON HATTATLAR' adlı kitabında (daha sonraki yazılarımızda bu kitabın da genişçe tanıtımına yer verilecektir) sıraladığı, geleneksel sanatlara ve hat sanatına dair kaleme alınan en önemli klasik kaynaklardan kısaca söz etmeliyiz:
1. Menakıb-ı Hünerveran (Sanatkarların Hikayeleri): Tarihçi, şair ve hattat Mustafa Ali Efendi (ö.
1008 h. - 1599 m.)'nindir. Kitap; hattat (güzel yazı sanatçısı)lardan, tarrah
(desinatör)lardan, müzehhip (süsleme, altınlama sanatçısı)lerden, nakkaş (duvar vb. yerlere nakış yapma sanatçısı)lardan bahseder.
2. Gülzar-ı Savab (Doğruluk Gülistanı): Hattat Nefeszade Seyyid İbrahim Efendi (ö. 1060 h.- 1650 m.) kaleme almıştır. 1939'da yeni yazı ile, Kilisli Rif'at Efendi'ye yeniden düzenlettirilerek Güzel Sanatlar Akademisi tarafından bastırılmıştır.
3. Silsilet'ül-Hattatin (Hattatlar Silsilesi): Yine Hattat Nefeszade Seyyid İbrahim Efendi'ye ait olan ve gelmiş geçmiş hattatlardan bahseden bir kitaptır.
4. Devhat'ül-Küttab (Büyük Yazıcılar): Hattat Suyolcuzade Eyüplü Mehmet Necip Efendi (ö. 1171 h.-1757 m.) yazmıştır. Yine bu kitabı da Rif'at Efendi gözden geçirmiş ve 1942'de Güzel Sanatlar Akademisi bastırmıştır.
5. Tuhfe-i Hattatin (Hattatların Armağanı): Müstakimzade Şeyh Süleyman Sadeddin Efendi (ö.
1202 h.-1788 m.) tarafından yazılmıştır. İlginç bir tesadüftür ki; bu kitap, 1928'de Devlet Matbaası'nın, Harf Devrimi'nden sonra eski yazıyla bastığı son kitap olmuştur.
6. Mizan'ül-Hatt (Hat Mizanı): Hakkakzade Mustafa Hilmi, 1266 yılında yazmıştır.
7. Defter-i Pak-i Erbab-ı Daniş (İlim Erbabının Tertemiz Defteri): Şeyhülislam Sadeddin Efendi (ö. 1283 h.-1866 m.)'nindir. Zamanının meşhur hattatlarının, mücellitlerinin, kalemtraş-çılarının ve hakkak(oymacı)ların isimlerini içeren bir eserdir. Kendi elyazısı ile tek nüsha olarak yazılmıştır.
8. Tezkiretü'l-Hattatin (Hattatların Biyoğrafileri): Hattat Müftü Mehmet Şem'i Efendi (ö. 1272 h.-1855 m.)'nin eseridir.
9. Hat ve Hattatin (Hat ve Hattatlar): İranlı Habib Efendi'nindir. 1306'da Ebuzziya Matbaası'nda basılmıştır.
10. Mir'at-ı Hattatin (Hattatların Aynası): Süleyman Efendi (ö. 1342 h.-1924 m.) yazmıştır. Beyazıd Kütüphanesi'ne vakfedilmiştir. Ondan çoğaltılan bir nüsha da Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'ndedir.
11. Enderunlu Sanatkarlar ve Hocaları: 1941'de İsmail Baykal Bey kaleme almıştır. Enderunlu hattatlara, tuğrakeş (tuğra çeken)lere, müzehhiplere, mücellitlere ve ressamlara dairdir. Henüz basılmamıştır.
12. Eyüplü Hattatlar: Nurullah Tilgen Bey yazmıştır. 1950 yılında basılmıştır. Eyüp'te yetişen hattatların hal tercümelerini, yazı örneklerini ve Eyüp'te defnedilmiş hattatların kabir yerleri tarifiyle vefat tarihlerini içeren bir kitaptır. |
|
