|
|
| |
|
|
| |
"ADAM OLACAK ÇOCUK"LARIN ABİSİ: BARIŞ ABİ
MURAT AK
Bizim nesil "Adam Olacak Çocuk" seyrederek büyüdü. Pazar sabahlarını tatil bilip her çocuk gibi ben de geçerdim televizyonun başına. Önce çizgi film sonra "Adam Olacak Çocuk". Belki iyiydi bu olanlar belki kötüydü. Bizim neslin çocukları böyle büyüdü.
Şimdi birisi sorsa, dese ki Barış Manço neleri bıraktı? "Dağlar Dağlar", "Gülpembe", "Arkadaşım Eşşek", "Kol Düğmeleri", "Gesi Bağları"... diye başlayan, belki de hemencecik bitmeyecek bir liste gelir hatırıma. Bu arada, çokça sorulmuş sorudur: Kimdir bu Gülpembe ki, bu güzel şarkıya mâtuf olmuştur? Rivayete göre Barış Manço ilk gençlik yıllarında kaybettiği babaannesi Nimet Hanım'ın vefatı üzerine ona atfen yazmıştır bu güzel şarkının sözlerini. Sonra aşkı anlatan bir parça olarak kalmış belleklerde. Halen bir radyo frekansında rasladığımızda dinlemeden edemediğimiz hoş bir şarkı.
Adı Barış. Çünkü savaşın ortasında, İstanbul'da, Bağlarbaşı-Üsküdar semtinde barışın muradı olarak doğmuş. 1943 II. Dünya Savaşı'nın şiddetlendiği yıllar. İlginçtir Barış'tan iki yıl önce, savaşın henüz başlarında doğan abisinin adı "Savaş". Aile savaşın ne menem bir şey olduğunu farketmiş olacak ki "Barış" koymuş ikinci çocuklarının adını.
İlkokul yıllarını farklı okullarda geçiren Barış daha sonra abisinin de öğrencisi olduğu Galatasaray Lisesi'ne başlar. Kardeş olmanın verdiği sorumluluğu sırtlanarak "Büyük Ayı" lakaplı abisinin yanında "Küçük Ayı" olur ve böyle anılır.
Her müzisyen gibi o da küçük yaşlarda tanışmış müzikle. Henüz 14 yaşındayken arkadaşlarıyla "Kafadarlar" grubunu kurmuş Galatasaray Lisesi yıllarında. Bu grubun dağılmasıyla "Haramiler" ortaya çıkmış. Sonra profesyonel gruplar, "Moğollar"... ve bu gezgin adamın uzun yıllarını alacak Avrupa macerası başlamış. Kurtalan Ekspres son durak olmuştur bu yolculukta. Ölüme kadar devam eden bir beraberlik. Kurtalan Ekspres'le birçok başarıya imza atar Barış Manço.
Onu diğer insanlardan farklı kılan yönlerinden biri de uzun saçları ve bıyığıyla oluşturduğu farklı görüntüsüdür. 1967 yılında Hollanda'da büyük bir trafik kazası geçirir. Bu kazanın hatırası ise bıyığının altındaki kesik izidir. Bu izi kapatabilmek içindir bu bıyık, sonra saçlarını da uzatır. Bu sempatik farklılığın hikmeti de budur.
Her yetenekli insan gibi o da okulunu bitirememiş. Diplomasını alamadığı Galatasaray Lisesi'nde son sene tekrara kalınca okulundan ayrılmayı ve kendisine diploma verecek bir okula gitmeyi tercih etmiş. |
|
Kol Düğmeleri, Bebek, Kağızman gibi parçalarla ismini duyuran Barış, Dağlar Dağlar'ın çıkış tarihinden dört ay sonra bu 45'liğin 700 bin satması üzerine müzik dünyasında o dönemin büyükleri olan, Cem Karaca, Erkin Koray ve Moğollar'ın arasında yer alır. Altın Plak aldığı 'Dağlar Dağlar' 45'liği Barış'ın hayatının dönüm noktası olmuştur.
İlk sahne tecrübesini 1958'de yaşayan Barış Manço, ilk Long Play / uzun albümü de 1975 yılında yapar.
İlk evliliğini yurt dışında tanıştığı Belçikalı tezgahtar bir kız olan Marie-Claude ile yapan Barış, bu evliliği ancak 6 ay sürdürebilir. Daha sonra gerçek hayat arkadaşı "benim her şeyim" dediği Lale Manço'yla tanışır. Bu ikinci evliliğin eşine az rastlanır bir hikayesi de vardır. Lale Manço'yla tanışma bozuk bir telefon sayesinde gerçekleşir. Ablasına misafir olarak gelen Lale, telefon bozulunca eniştesinin arkadaşı olan üst kat komşusuna telefon etmeye çıkar. Kapıyı açan Barış Manço'ya 'telefon edebilir miyim?' diye sorar Lale Hanım. Aldığı cevapsa 'benimle evlenir misin?' olur. 'Neden olmasın' diyen Lale, içeriye girerek telefonu eder ve telefon parasını ödemeye kalkınca aldığı cevap karşısında şaşkına döner. 'Nasıl olsa evleneceğiz ne parası.' 1978'de gerçekleşen bu sıradışı evliliğin nikah şekeri de sıradışı olacaktır tabi ki. Çift, nikah törenlerinde karı-koca birlikte doldurdukları plağı dağıtırlar nikah şekeri niyetine. 1981'de Doğukan Hazar, 1984'de Batıkan Zorbey olmak üzere iki çocukları dünyaya gelir.
Barış Manço'nun sevilmesinin sebeplerinden biri de sempatik tavırlarıyla yaptığı TV programları olmuştur. Bütün dünyayı evlerimize taşıyan belgeseli 7'den 77'ye milyonlarca izleyiciyi ekran başına toplar zamanında. 150 değişik ülkeye giderek yapılan 150 bin km. Dile kolay ama bir ömre sığdırılması kolay kolay mümkün olmayacak bir başarı. Böylece dünyanın çevresini sayısız kere dolaşmış olur Barış Manço.
Bir çoğumuzun bilmediği, belki de çoğumuzun bilmeyi de istemeyeceği diğer bir yönü siyasetle de uğraşmış olması. DYP saflarında siyasete atılır. Kadıköy'e başkan adayı olur. Fakat kalp rahatsızlığı nedeniyle doktorların tavsiyesini dinlemek zorunda kalır ve siyaset hayatına başlayamadan son verdiğini açıklar.
1990 yılında ölümüne dek sürecek Japonya macerası başlar. Tokyo Emperial Hotel'de Japonya veliaht prensinin de izlediği büyük konserini verir. Bizim de televizyon vasıtasıyla tekrar tekrar seyretme imkanı bulduğumuz bu konserde bütün Japon halkının sevgilisi olan Barış 'domates, biber, patlıcan', 'nane limon kabuğu' diyerek coşturur onları. Böyle olunca 'sebzelerden şarkı yapan adam' diye anılır olur Japonya'da. 200'ün üzerinde şarkısı bulunan Manço'nun bazı şarkıları Rumca, İbranice, Bulgarca, Arapça, Farsça, Japonca, Flemenkçe, Fransızca ve İngilizce dillerinde söylenmiştir.
Dopdolu ve oldukça sıradışı geçen ömrün hasatı, aldığı yüzlerce ödül ve 'Devlet sanatçılığı', 'Belçika Krallığı', 'Hacettepe Üniversitesi onursal doktorası', 'Liege Prensiliği' gibi bir çok onursal unvan olmuştur.
Bu ömür 1 Şubat 1999 yılında son buldu. Şimdi ne demeli, bizim diyeceğimizi o bizden çok önce söyledi. Şimdi biz söylüyoruz onun yerine. "Ölüm Allah'ın emri ayrılık olmasaydı."
1923'ün ılık bir ekim sabahında
Kayaların toprağa dikine saplandığı yerde doğdum
Toprak anayla kaya babanın oğluyum ben
Toprak anam sevgi dolu bereket dolu
Toprak anam sessiz ama toprak anam dopdolu
Toprak anam toprak anam anadolu
Babamsa sağı solu belli olmaz
Bir gürledi mi yer yerinden oynar
Göğsünde çatırdamalar olurmuş
Onun için derdi
Onun için sayısız irili ufaklı
Kaya parçaları vardır bu topraklarda
Ve sen benim oğlum
Ve sen kayaların oğlu
Bu taşı toprağı bir arada tutacaksın
Kolay değil kayaların oğlu olmak
Kuzeyden esen rüzgara
Güneyden gelen kavurucu sıcağa karşı
Koruyacaksın onları
Kolay değil
Kolay değil kayaların oğlu olmak
2023'ün ılık bir ekim sabahında
Bacaklarımda hafif bir uyuşma ile uyandım
Ve sanki yüz yıllık ulu bir çınar gibi
Kök salmaya başladım o sabah
Ve ilk kez sağımda solumda
Asırlardır durmakta olan diğer çınarları farkettim
Doğu'dan hafif bir seher yeli yükseldi
Ve asırlık çınarlar beni de aralarına aldılar
Ve 2023'ün ılık bir ekim sabahında
Yeni bir kayaların oğlunun doğuşunu
Beraberce seyre koyulduk...
Barış Manço
Barış Manço'nun İçinde Yeraldığı Gruplar
Birçok yabancı müzisyenle Anadolu turnesinde yabancı şarkılar seslendiren Barış, Türkçe şarkı da seslendirince Anadolu’da aldığı tepki ilginç olmuştur: "Aboo, aferin gavura ne güzel Türkçe şarkı söylüyor." |
|
Harmoniler: Barış Manço'nun ilk plak doldurduğu gruptur. "Kızılcıklar Oldu mu?", "Urfa'nın Etrafı Dumanlı Dağlar" bu grubun ürünlerindendir. 1963 yılında Manço'yla yolları ayrılmıştır bu grubun.
Les Mistigris: Bir Belçikalı, bir Martinikli ve Barış Manço'nun da içinde bulunduğu bir gruptur. 1966-67 yıllarında Türkiye'ye gelen grup Barış Manço'yu bu topraklarda bırakmış ve geri dönmüştür.
Kaygısızlar: Mazhar, Fuat, Özkan olarak bilinen grubun Mazhar ve Fuat'ının da içinde yer aldığı gruptur Kaygısızlar. 1966 yılında kurulan grubun içinde yer alan bir diğer tanıdık isim de Fikret Kızılok.
Barış Manço Ve...: Bir İngiliz, bir Amerikalı, bir Tunuslu, bir Belçikalı ve Barış Manço'yla birlikte bir de Türkün bulunduğu grup ağırlıklı olarak yabancı dilde parçalar seslendirir. Anadolu turnesinde Türkçe parçalar da seselendiren Barış Manço'ya halkın tepkisi ilginç olmuştur: "Aboo, aferin gavura ne güzel Türkçe şarkı söylüyor."
Moğollar: 1970 yılında Moğollarla birleşir Manço. Daha sonra grup Paris'e gider. Moğollar Paris'te yollarına kendileri devam etmek isteyince Barış Manço Türkiye'ye geri döner.
Kurtalan Ekspres: Paris'ten döndükten sonra Barış Manço'nun kendisiyle birlikte Moğollar'dan ayrılan Celal Güven ve Engin Yörükoğlu isimleriyle kurduğu grup. Aynı zamanda Barış Manço'nun son durağıdır da. Ölünceye kadar bu grupla birlikte sürdürür müzik yaşantısını Manço.
Sanatçının bu gruplardan başka kısa süreli ve amatör birliktelikleri de olmuştur. Bahsi geçen grupların hepsi profesyonel müzik yapan gruplardır.
Barış Manço 45'likleri
1962
Twistin USA / The Jet (Harmoniler)...
1963
Çıt Çıt Twist / Dream Girl (Harmoniler)...
1964
Baby Sitter / Quelle Peste/ Jenny Jenny...
1966
Il Arrivera / Une Fılle (Les Mistigris)
1967
Bizim Gibi / Seher Vakti (Les Mistigris)
Kol Düğmeleri (Kaygısızlar)
1968
Kızılcıklar / Bebek / Karanlıklar İçinde (Kaygısızlar)
1969
Runaway / Unutamıyorum, Kağızman / Anadolu (Kaygısızlar)
1970
Dağlar Dağlar 1 / Dağlar Dağlar 2 (Barış Manço Ve...)
1971
İşte Hendek İşte Deve / Katip Arzuhalim Yaz Yare Böyle (Moğollar)
Binboğanın Kızı / Ay Osman (Moğollar/Kaygısızlar)
1972
Fil ile Kurbağa (Kaygısızlar)
Ölüm Allah'ın Emri (Kurtalan Ekspres)
1973
Lambaya Püf de / Kalk Gidelim Küheylan Gönül Dağı (Kurtalan Ekspres)
1974
Nazar Eyle Nazar Eyle / Gülme Ha Gülme
1975
Ben Bilirim / 2023 (Kurtalan Ekspres)
1976
Çay Elinden Öteye Rezil Dede / Vur Ha Vur (Kurtalan Ekspres)
1977
Nick The Chopper / Lonely Man (George Hayes Orchestra - Kurtalan Ekspres)
1980
Hal Hal / Eğri Eğri Doğru Doğru (Kurtalan Ekspres)
1981
Bahçede Hanımeli / Hamburger (Kurtalan Ekspres)
1983
Nenni Bebek / Çıt Çıt Çedene (Kutalan Ekspres)
1985
Dut Ağacı / Dön Desem Döner misin Bana (Kurtalan Ekspres)
1986
Dağlar Dağlar / Hoy Yarim (Galy Atary ile İbranice düet) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
